Skręcenie kostki – co to jest i jak najlepiej leczyć
Skręcenie kostki, czyli zwichnięcie, to bardzo częsta kontuzja, z którą spotkał się niemal każdy z nas. Nawet jeśli zwykle nie jest to poważna kontuzja, może być naprawdę bolesna, a jeśli nie zostanie prawidłowo wyleczona, może mieć długotrwałe konsekwencje, szczególnie z tendencją do powtarzania się w przyszłości. Warto zatem podsumować, jak postępować w takiej sytuacji.
Co to jest skręcona kostka?
Jest to uraz powstający, gdy więzadła i torebka stawowa otaczające kostkę są nadmiernie rozciągnięte lub rozdarte. Taka sytuacja najczęściej ma miejsce, gdy nagły i nieoczekiwany ruch powoduje skręcenie lub zgięcie kostki poza jej zwykły zakres ruchu. Miękkie struktury otaczające i stabilizujące kostkę osiągają w ten sposób swoje ekstremalne położenie dzięki szybkiemu i nietypowemu ruchowi. W tej skrajnej pozycji mogą wystąpić mikrourazy na poszczególnych włóknach ścięgna lub mięśnia, w skrajnych przypadkach aż do całkowitego zerwania. W fazie ostrej najpierw dochodzi do wykrwawienia, po czym następuje reakcja zapalna i towarzyszący jej obrzęk, zaczerwienienie i miejscowy wzrost temperatury.
Jak objawia się skręcona kostka?
Główne objawy można podsumować w następujący sposób: ból, obrzęk, zaczerwienienie/zasinienie, ograniczenie ruchu w kostce i niemożność pełnego stania na kostce. Wszystko to szczególnie w ostrej fazie, czyli zaraz po kontuzji. W późniejszych stadiach dominuje także wyraźne uczucie niestabilności stawu skokowego.
Jak leczyć skręconą kostkę?
W ostrej fazie, tj. ok. 24-48 godzin od urazu, dobrze jest pozostawić kostkę w pozycji uniesionej i unieruchomić ją bandażem uciskowym. Według najnowszych badań nie zaleca się schładzania posiniaczonych i rozciągniętych tkanek miękkich, gdyż silne przeziębienie może złagodzić ból, ale może też zakłócić naturalny proces gojenia się tkanki. Z tego samego powodu zaleca się unikanie stosowania leków przeciwzapalnych.
Nałożenie taśmy limfatycznej na dotknięty obszar może pomóc w obrzęku i gojeniu. Generalnie w tej wczesnej fazie chcemy stworzyć warunki dla uszkodzonego obszaru, aby miał on możliwość jak najspokojniejszego przejścia przez fazę zapalną.
Po ustąpieniu ostrej fazy kostkę należy lekko przystosować poprzez obciążenie i ćwiczenia, które poprawią zakres ruchu i siłę. Celem jest poprawa ogólnej stabilności stawu skokowego, tak aby tkanki zregenerowały się i stworzyły stabilne podparcie, aby zapobiec nawrotom urazu. Na początku rehabilitacji można zastosować bandaże na kostkę, aby zapewnić stabilność, ale celem jest dalsze funkcjonowanie bez pomocy.
Następnie, gdy staw skokowy będzie już wystarczająco stabilny, można przejść do bardziej wymagających ćwiczeń w ramach ćwiczenia, takich jak ćwiczenia sensomotoryczne z wykorzystaniem podkładek balansowych, jeżyków do masażu i podkładek równoważących. Generalnie polecam jak najwięcej chodzić i ćwiczyć na boso lub w butach boso, jeśli już czujesz się stabilnie, a kostka nie odczuwa znacząco bólu.
Ważne jest, aby kostka była ruchoma, a mięśnie wokół niej mocne i elastyczne. Jeżeli doszło do naderwania ścięgna lub mięśnia, to najprawdopodobniej tkanka zagoiła się wraz z więzadłami, które należy dostosować do obciążenia i zakresu ruchu stawu skokowego po urazie. Nieskutecznie lub niedoskonale zagojona skręcenie kostki może prowadzić do powtarzających się urazów, których leczenie jest wówczas utrudnione poprzez powtarzanie faz gojenia. Dlatego ważne jest, aby nie lekceważyć rehabilitacji po zniekształceniu.