Osteoartroza

Co to jest osteoartroza (choroba zwyrodnieniowa stawów)?

Choroba zwyrodnieniowa stawów (OA) to zwyrodnieniowa choroba stawów, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Choroba ta występuje, gdy chrząstka chroniąca stawy i stanowiąca ich integralną część stopniowo ulega degradacji i zużyciu. Stan taki prowadzi do bólu, sztywności i utraty ruchomości.

Przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest złożoną chorobą, która ma różne przyczyny i zwykle jest kombinacją kilku z nich. Do głównych czynników wpływających na jej rozwój zalicza się starzenie się organizmu, czyli naturalne zużycie chrząstki. Oczywiście zwiększone i powtarzalne obciążenie stawu, a także różnego rodzaju urazy, predyspozycje genetyczne czy choroby mogące przyczyniać się do uszkodzenia chrząstki (choroby autoimmunologiczne, zapalne) mogą przyczyniać się do zwyrodnień. Niestety często spotykamy się z artrozą, w dużej mierze spowodowaną otyłością. W tym przypadku szczególnie cierpią stawy przenoszące obciążenie, czyli zwłaszcza biodra i kolana.

Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów

Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów stopniowo nasilają się i różnią się w zależności od tego, które stawy są dotknięte. Do najczęstszych objawów zalicza się ból stawów, który nasila się podczas ruchu lub wysiłku fizycznego. W przeciwieństwie do np. zapalenia stawów (zapalenie bezpośrednio w okolicy stawu), gdy ból występuje głównie w spoczynku i ustępuje po przesunięciu odcinka. Ale nawet w bardziej zaawansowanych stadiach artrozy ból może wystąpić nawet w spoczynku. Często występuje również sztywność i ograniczenie zakresu ruchu, również spowodowane tym, że tkanki starają się chronić problematyczny segment. Pękanie i pękanie złącza nie jest rzadkością, a w późniejszych stadiach złącze może nawet ulec deformacji.

Diagnostyka

Do diagnozowania choroby zwyrodnieniowej stawów zwykle wykorzystuje się połączenie badania klinicznego, metod obrazowych (RTG, MRI) i czasami badań laboratoryjnych. Lekarz oceni objawy pacjenta i ich intensywność, aby określić stopień uszkodzenia stawów.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest chorobą przewlekłą, której nie można całkowicie wyleczyć, ale można złagodzić jej objawy i spowolnić jej postęp. Leczenie koncentruje się na łagodzeniu bólu, poprawie funkcji stawów i zapobieganiu dalszym uszkodzeniom. Zgodnie z zaleceniem lekarza można stosować leki łagodzące ból, np. niesteroidowe leki przeciwreumatyczne, a nawilżenie chrząstki można wspomóc aplikując kwas hialuronowy bezpośrednio na staw.

Jednak rehabilitacja i ćwiczenia odgrywają kluczową rolę. Regularny ruch poprawia elastyczność, wzmacnia mięśnie wokół stawów, dzięki czemu pomaga stawom poradzić sobie z obciążeniem. Ruch dla stawu jest również niezbędny z punktu widzenia regeneracji i jego odżywienia. Fizjoterapeuci mogą zalecić pacjentom określone ćwiczenia i techniki, aby złagodzić ból i poprawić funkcję stawów. Pomogą w doprowadzeniu stawu do pozycji fizjologicznej i tym samym zapewnią jego idealne zaangażowanie w wzorce ruchowe, dzięki czemu będzie odpowiednio obciążony. Regularny ruch wiąże się także ze zmianą stylu życia, czyli redukcją masy ciała. Badania pokazują również pozytywny wpływ samego chodzenia na postęp choroby zwyrodnieniowej stawów, w szczególności zmniejszając potrzebę operacji wszczepienia endoprotezy u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów, którzy zwiększyli liczbę kroków wykonywanych dziennie. (Master i in., 2022)

Jako dodatkowe metody, które wspomogą regenerację stawu, można wybrać zabiegi fizykalne (magnetoterapia, ultradźwięki, laser, termoterapia), a także masaże, kąpiele czy zastosowanie kinezjotejpu.

W przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi wystarczającej ulgi, można rozważyć interwencję chirurgiczną. Opcje obejmują artroskopię (częściowe usunięcie uszkodzonych segmentów chrząstki) lub całkowitą wymianę stawu (endoproteza). Podsumowując jednak należy stwierdzić, że rozwiązanie operacyjne powinno być ostatecznością, a nacisk należy położyć przede wszystkim na aktywność fizyczną pacjenta.