Impingement syndrom

Co to jest impingement syndrom?

Impingement syndrom, znany również jako zespół ucisku lub zespół podbarkowy, jest bolesnym stanem w okolicy stawu barkowego o różnej etiologii. Ogólnie można powiedzieć, że jest to spowodowane uciskiem struktur w przestrzeni podbarkowej, czyli przestrzeni poniżej wyrostka barkowego łopatki, która tworzy połączenie przez staw AC między łopatką a obojczykiem. Ściśniętą strukturą może być ścięgno mięśnia nadgrzebieniowego lub worek nośny stawu barkowego (kaletka). W związku z uciskiem patologie i mikrourazy mogą wystąpić także w innych częściach obręczy barkowej, bardzo często na przyczepach mięśni stożka rotatorów. Bolesny stan bardzo często wiąże się z ograniczoną ruchomością stawu barkowego, dlatego wczesna rehabilitacja odgrywa bardzo ważną rolę w leczeniu.

Przyczyny impingement syndrom

W przypadku impingement syndrom nie można ustalić tylko jednej konkretnej przyczyny. Najczęściej jednak do ucisku dochodzi w wyniku przeciążenia danej okolicy, zwłaszcza podczas uprawiania sportu. Sporty ryzykowne to zwłaszcza te, w których często dochodzi do uniesienia ramienia lub uderzeń, które są tłumione przez staw barkowy jako przekaźnik obciążenia między tułowiem a kończyną górną. Do sportów tych należą np. siatkówka, tenis, koszykówka, podczas których może dojść do nadmiernego obciążenia ścięgien mięśni stawu barkowego. Nierzadko zdarza się, że bolesny stan barku pojawia się w wyniku urazu, czego przykładem jest upadek podczas jazdy na nartach. Czynnikiem ryzyka są błędne stereotypy ruchowe z życia codziennego, a zwłaszcza patologiczne ustawienie posturalne segmentów w pracy. Ze względu na ciągłą statyczną aktywację mięśni, która w tym przypadku również może prowadzić do zespołu bolesnego, konieczne jest zwrócenie uwagi na ergonomię pracy.

Można zatem powiedzieć, że najczęściej zespół ciasnoty powstaje jako zaburzenie czynnościowe, ale z czasem może przejść w zaburzenie strukturalne, gdy na skutek ograniczenia ruchomości i mechanizmów przeciwbólowych dochodzi do przekształceń mikrouszkodzonej tkanki mięśniowej poprzez włóknienie i stopniowe utrata elastyczności. W niektórych przypadkach mogą również pojawić się osteofity, które przyczyniają się do ucisku w przestrzeni podbarkowej lub wręcz mogą być jego pierwotną przyczyną.

Subiektywne objawy impingement syndrom

Pierwszym objawem jest najczęściej ból w okolicy stawu barkowego, szczególnie w okolicy wyrostka barkowego i mięśnia nadgrzebieniowego. Ból może przechodzić również na środkową połowę ramienia z boku, bardzo często boli też głowa długa mięśnia dwugłowego ramienia. Występuje ograniczenie ruchomości w codziennych czynnościach, często nawet ból w nocy. Ból może promieniować również do odcinka szyjnego kręgosłupa i głowy. Problemem dla pacjentów jest zwykle uniesienie ramienia powyżej poziomu, ból pojawia się również przy powrocie do pozycji leżącej.

Terapia impingement syndrom

W przypadku urazu o mechanizmie pochodzenia odpowiednie jest najpierw unieruchomienie (np. orteza barku) z możliwością zastosowania zimna dla efektu przeciwbólowego. Jednak po przejściu ostrej fazy konieczne jest rozpoczęcie rehabilitacji, aby nie doszło do zmian strukturalnych, znacznego ograniczenia ruchomości czy rozwoju przewlekłego bólu. Można zastosować szeroki zakres metod fizjoterapeutycznych, najpierw delikatne techniki tkanek miękkich w celu optymalizacji napięcia tkanek, następnie można kontynuować aktywne metody i mobilizację w celu utrzymania lub odzyskania zakresu ruchu i siły mięśni. Należy wziąć pod uwagę zmiany wtórne w innych obszarach ciała, najczęściej w odcinku szyjnym kręgosłupa, głowie i klatce piersiowej. Kluczem do sukcesu jest kompleksowe podejście do organizmu człowieka. Ściśle z tym związana jest prawidłowo przeprowadzona diagnostyka różnicowa, aby było jasne, czy rzeczywiście jest to zespół ciasnoty, czy np. blokada w okolicy odcinka szyjnego kręgosłupa, która powoduje odruchowe zmiany w okolicy obręczy barkowej. Zastosowanie lasera lub kinesiotapingu może przynieść pozytywne efekty w terapii.

W skrajnych przypadkach, wraz z rozwojem patologii strukturalnych, można również zastosować rozwiązanie operacyjne, czego przykładem jest akromioplastyka.

Zapobieganie impingement syndrom

W ramach profilaktyki warto w pierwszej kolejności skupić się na korygowaniu codziennych stereotypów i ich kompensacji. To samo dotyczy zwiększonego obciążenia podczas intensywnych sportów. Jeśli mamy świadomość, że wykonujemy bardzo często powtarzalne czynności, podczas których pewne obszary mogą być przeciążone, warto udać się do gabinetu fizjoterapeutycznego, ułożyć odpowiednie ćwiczenia wyrównawcze i w ten sposób starać się zapobiegać ewentualnemu wystąpieniu zespołu ciasnoty.

Żródła:

GARVING, Christina et al. Impingement Syndrome of the Shoulder. Deutsches Arzteblatt international [online]. 2017,114(45), 765-776 [cit. 2023-03-20]. Dostęp na: https://www.aerzteblatt.de/int/archive/article/194351

KOESTER, Michael, Michael GEORGE a John KUHN. Shoulder impingement syndrom. The American journal of medicine [online]. 2005, 118(5), 452-5 [cit. 2023-03-20]. Dostęp na: https://www.amjmed.com/article/S0002-9343(05)00084-7/fulltext

Shoulder Impingement Syndrome. Cleveland Clinic [online]. Cleveland: Cleveland clinic, 2021 [cit. 2023-03-20]. Dostęp na: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/7079-shoulder-impingement-syndrome

Impingement syndrom ramenního kloubu. Levitas fyzioterapie [online]. Praha: Levitas, 2018 [cit. 2023-03-20]. Dostęp na: https://www.levitas.cz/2018/02/impingement-syndrom-ramenniho-kloubu/