Amputacja

Amputacja to chirurgiczne lub urazowe usunięcie obwodowej części ciała (palca, kończyny dolnej, kończyny górnej, ...). Amputacja jest jedną z najstarszych udokumentowanych procedur chirurgicznych. Jednakże w historii amputacja miała nie tylko znaczenie terapeutyczne, ale była także stosowana w ramach pewnych rytuałów, a nawet jako forma kary. Amputację często traktuje się jako ostatnią możliwą opcję ratowania kończyny, a nawet życia. Z chirurgicznego punktu widzenia amputację wykonuje się otwartą lub zamkniętą.

Przyczyny amputacji

Wskazania do amputacji są różne. Najczęstszą amputacją kończyn są amputacje kończyn dolnych spowodowane zaburzeniami krążenia. Gdy przepływ krwi do kończyny jest słaby, reszta ciała jest przeciążona i może wystąpić stan zagrażający życiu. Inne przyczyny amputacji obejmują:

ICHDK (ostra x przewlekła niedrożność tętnicy)
Zniszczenie kończyny w wyniku urazu
Cukrzyca
Zapalenie kości i szpiku (osteomyelitis)
Guzy złośliwe (kostniakomięsak)
Ciężkie zakażenie kończyny

Powikłania amputacji

Po amputacji pacjent jest oczywiście narażony na wiele zagrożeń, które mogą mieć fatalne skutki. Do najczęstszych powikłań zalicza się martwicę skóry, krwiaka, gangrenę kikuta lub obrzęk. Bardzo powszechne są również typowe problemy z kończynami fantomowymi, które oznaczają, że pacjent skarży się na ból w kończynie, której już nie posiada. Jest to stan występujący po operacji, kiedy centralny układ nerwowy pacjenta nie przyzwyczaił się jeszcze do faktu braku kończyny. Tego typu powikłania najczęściej leczy się farmakologicznie. Jeżeli ból nie ustąpi, konieczna będzie rewizja.

Jakie jest postępowanie u pacjenta bezpośrednio po zabiegu?

1) zagojenie rany chirurgicznej
2) zdjęcie szwów i drenaż
3) utwardzanie pnia
4) rehabilitacja – wzmacnianie mięśni
5) ćwiczenie chodzenia o kulach
6) skierowanie do specjalistycznego ośrodka rehabilitacyjnego

Amputacja nogi

Amputacje kończyn dolnych zdarzają się stosunkowo często. Najczęściej jest to spowodowane zablokowaniem tętnic w przebiegu choroby niedokrwiennej kończyn dolnych. Niedrożność tętnicy dzieli się na ostrą (silny ból, zimna kończyna, niewyczuwalne tętno, parestezje aż do znieczulenia nogi, ...) i przewlekłą (stadium 3 według Fontaine'a). Również w tym przypadku profilaktyka jest istotna, gdyż może uchronić przed amputacją kończyn dolnych. Należy jednak ściśle się do niego stosować. Pacjenci z ICHD powinni stosować się do określonych zaleceń dietetycznych (zakaz palenia, spacery, ćwiczenia fizyczne itp.), regularnie poddawać się badaniom kontrolnym i rehabilitacji. Przepisane leki obejmują leki przeciwpłytkowe, leki przeciwzakrzepowe, leki rozszerzające naczynia krwionośne i leki trombolityczne. Gdy konieczna jest operacja i amputacja chorej kończyny dolnej, lekarz stara się zachować jak największą część chorej nogi. Wszystko zależy od rozległości zmian niedokrwiennych, a pozostała część musi nadawać się do protezowania.

Amputacja nogi ze względu na wzrost:

• Amputacja niska w podudziu – 10-15 cm poniżej stawu kolanowego
• Amputacja średnia – w 1/3 uda
• Wysoka amputacja = wyłuszczenie w stawie biodrowym
• Amputacja stawów palców lub całych palców
• Amputacja śródstopna - połowa stopy

Amputacja ręki

Rodzaje amputacji kończyn górnych ze względu na rozległość:

• Pazur Krukenberga – amputacja w dalszej 1/3 części przedramienia, rozdzielenie kości łokciowej i łokciowej w sposób przypominający jedzenie pałeczkami. Nie wolno nam przyszywać zginaczy palców do prostowników, gdyż ograniczałoby to ruchomość pozostałych palców.
• Amputacja międzypiersiowo-ramienna łopatkowo-ramienna – cała kończyna z pasem.